از زمان روی کار آمدن محمود احمدینژاد فعالیت شرکتهای وابسته به سپاه پاسداران در تمام عرصههای اکتشاف، استخراج و فروش محصولات نفتی به شکل چشمگیری افزایش داشته است.
در هشت سال گذشته با هر تحریم و تدبیر غرب که هدفش تحت فشار قرار دادن حکومت جمهوری اسلامی از طریق محدود کردن فروش نفت و محصولات نفتی بوده، فعالیت شرکتهای وابسته به سپاه نیز برای دور زدن تحریمها افزایش یافته است.
به گزارش سپاهنیوز،نماینده رهبر جمهوری اسلامی در استان مرکزی، هفتم اسفند ۹۱ در دیدار با مهندسان بسیجی از آنها خواست "با خلاقیت و نوآوری و با استفاده از ظرفیتهای موجود تحریمها را دور زده و فرصتسازی کنند".
سایت فیلتر شده "بازتاب" در گزارشی زیر عنوان "رمزگشایی از راز بقای تحریمها" که ۲۶ اردیبهشت ۹۲ منتشر شد نوشت: «درآمد تحریم برای برادران و شبهبرادران شاغل در رشته دور زدن تحریمها، سالانه رقمی معادل ۴۰ هزار میلیارد تومان است که بزرگترین بیزینس کشور محسوب میشود.»
در این گزارش، واسطه دور زدن تحریمها افرادی معرفی شدهاند که "دارای ارتباطات امنیتی یا سیاسی با حاکمیت هستند". بازتاب در ادامه میافزاید، «ساده لوحی است که نقش این گروه را در بحرانی نگهداشتن شرایط دیپلماتیک کشور و اقداماتی که منجر به تداوم تحریم شود نادیده بگیریم.»
از سوی دیگر مطابق اصل ۱۱۰ قانون اساسی، رهبر جمهوری اسلامی "فرماندهی کل نیروهای مسلح" را در اختیار دارد و عزل و نصب فرمانده کل سپاه پاسداران و فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی نیز با اوست.
بر این اساس تقریبا هیچ نهادی امکان و قدرت نظارت بر فعالیتهای نظامیان را ندارد و هر چه دامنه بحران و تنش در روابط بینالمللی بیشتر باشد این فعالیتها "محرمانهتر" تلقی میشوند.
درباره دست داشتن سپاه در قاچاق کالا، پیش از دوران احمدینژاد نیز گزارشهایی منتشر شده بود، اما او بالاترین مقام اجرایی کشور است که در سال ۹۰، وقتی با حامیان سابقاش دچار اختلاف شد، با انتقاد از وجود اسکلههای غیرمجاز آنها را صریحا "برادران قاچاقچی خودمان" خواند.
اظهارات و کنایههای برخی مسئولان و شخصیتهای ارشد جمهوری اسلامی در مورد فعالیتهای اقتصادی سپاه چنان آشکار است که مشکل بتوان در سودمندی نظامیان از بحران در روابط خارجی تردید کرد.
احمد علمالهدی، از روحانیان تندرو که فروردین ۱۳۸۴ با حکم علی خامنهای امام جمعه مشهد شد، ۲۹ مهر ۹۲ در دیدار با بسیجیان دانشجو کسانی را که خواهان بهبود روابط با آمریکا و کاهش تنش در سیاست خارجی هستند "ساختارشکن" خواند و هشدار داد که "اگر این جریان موفق شود کار خود را پیش ببرد ما همه چیز را از دست خواهیم داد".
با این همه، تحریمهای بینالمللی و تحریمهای یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی میتواند در دراز مدت زیانهای شدیدی به سپاه پاسداران و نظامیان ایران وارد کند.
مهمترین زیان سپاه میتواند تضعیف رهبر جمهوری اسلامی باشد. چنانچه تاثیر تحریمها رهبر جمهوری اسلامی را مجبور به عقبنشینی و نوشیدن "جام زهر"ی مشابه آنکه روحالله خمینی در پذیرش خاتمه جنگ با عراق نوشید کند، بخش بزرگی از فعالیت سپاهیان که به عنوان دور زدن تحریمها انجام میشود بلاموضوع خواهد شد.از طرف دیگر، چیرگی روابط غیرشفاف بازرگانی در اقتصاد ایران، چنان که امروز شاهد آن هستیم، به گسترش فساد در سرتاسر ارکان حکومت میانجامد که مغایر با تمام شعارها درباره مشروعیت و منزهطلبی منشاء اسلامی قدرت است.
به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، در چنین شرایطی ادامه وضعیتی که سود نظامیان را تضمین میکند، به معنای ادامه موقعیتی است که کل حکومت جمهوری اسلامی را با بحران هویت روبرو میکند و با تضعیف طبقه متوسط، جامعه را به ورطه تقابل نیروهای نظامی و مردم میکشاند که در اغلب تجربههای تاریخی صاحبان توپ و تفنگ از آن سربلند بیرون نیامدهاند.